Karyera

Yəqin ki, iş müsahibəsi vaxtı işəgötürənin sizə verəcəyi sualları əvvəlcədən bilsəydiniz bu mərhələni uğurla keçərdiniz. Bu demək olar ki, mümkün olmadığından biz ən çox ehtimal olunan 15 sual və onlara ən uyğun cavabları sizə təqdim edirik.

Tövsiyə edirik ki, müsahibədən əvvəl bu sual və cavabları yaxşı mənimsəmək üçün lazımi vaxt ayırasınız. Məqsədimiz sizin iş üçün uyğun namizəd olduğunuzu nümayiş etmənizə kömək etməkdir.

1.Özünüz haqda bir az danışın.

Bu sual çox sadə və klişe səsləndiyindən bir çox insan ona hazırlaşmır. Lakin bu olduqca mühümdür. Məsləhətimiz: İş və ya şəxsi tarixçənizi başdan ayağa danışmayın. Sizi tələb olunan iş üçün düzgün bir namizəd olduğunuzu göstərəcək həyat və iş təcrübənizi qısa və maraqlı bir hekayə şəklində danışın. Əvvəl müsahibə götürənin ən çox xoşuna gələcək bir neçə nailiyyətiniz və ya konkret iş təcrübəniz haqda danışın. Sonra isə həmin təcrübənizin müraciət etdiyiniz işdə uğur qazanacağınıza necə kömək edəcəyini deyin.

2. Bu iş haqda haradan öyrəndiniz?

Bu da ilk baxışdan məsum səslənən bir sualdır. Halbuki bu sual sizə şirkətə olan rəğbət və istəyinizi nümayiş etdirmək üçün əla imkan verir. Beləliklə: əgər iş barədə dostunuzdan və ya başqa bir peşəkar tanışınızdan öyrənmisinizsə həmin adamın adını deyin. Həmçinin, bu iş sizi necə həyəcanlandırdığını da qeyd edin. Əgər iş barədə hansısa bir tədbirdə və ya elandan xəbər tutmusunuzsa işə müraciət etməyinizin səbəbini deyin.

3. Şirkətimiz haqda nə bilirsiniz?

Bu sualı verməklə işəgötürən sizin şirkətə olan həqiqi münasibətinizi öyrənmək istəyir. Məsləhətimiz: şirkətin missiyasını anladığınızı göstərən bir cümlə ilə başlayın və cümlənizi şirkətin vebsəhifəsindən götürdüyünüz bir neçə onlara xas söz və ifadələrlə bəzəyin. Lakin şirkətin missiyası və məramlarını hərfi mənada təkrarlamayın çalışın öz dilinizdə deyəsiniz. Belə deyə bilərsiz: “Mən şəxsən inanıram ki, şirkətin filan məsələyə bu cür münasibəti düzgündür, çünki…” və sonra bir neçə başqa şəxsiləşdirilmiş nümunə verin.

4. Bu işi niyə istəyirsiniz?

O işi niyə istədiyiniz barədə əla cavabınız olmalıdır. Bu mütləqdir. Bu da məsləhətimiz: Sizin bu rola ən uyğun namizəd olduğunuzu göstərəcək bir neçə faktor müəyyənləşdirin. Belə deyin: Mən danışıqlar aparmağı sevirəm çünki mən daim insanlarla ünsiyyətdə olmaq və arzuedilən nəticəni əldə etdiyim zaman aldığım məmnunluq hissini çox sevirəm. Siz həmçinin şirkəti niyə sevdiyinzi deyə bilərsiniz. Məs: “İcmalara kömək etmək mənə həmişə zövq verib və fikrimcə sizin şirkət bu sahədə əla işlər görür, odur ki, mən bu səyahətinizdə sizin yanınızda olmaq istəyirəm.”

5. Biz sizi niyə işə götürməliyik?

Bu sual sizə özünüzü və bacarıqlarınızı işəgötürən menecerə “satmağa” əla imkan yaradır. Siz üç sahəni əhatə edəcək cavablar verməlisiniz: 1. Siz nəinki o, işi görə bilərsiniz həmçinin möhtəşəm nəticələr əldə edə bilərsiniz 2. Siz komandaya və şirkət mədəniyyətinə tam uyğun gələcəksiniz 3. Siz istənilən digər namizədlərdən daha yaxşı işçi olardınız.

6. Sizin ən güclü peşəkar cəhətləriniz hansılardır?

Müsahibə üzrə təlimçilərin fikrincə siz düzgün, uyğun və konkret cavablar verməlisiniz. Siz həqiqi güclü tərəflərinizi bölüşməli, müraciət etdiyiniz işə ən uyğun olan güclü tərəfləriniz barədə danışmalısınız, məsələn, danışıqlar aparma bacarıqları, əlaqələr qurma qabiliyyəti kimi. Lakin mütləq bu bacarıqlardan peşəkar həyatınızda necə istifadə etdiyiniz barədə misallar göstərin.

7. Sizcə ən yaxşı cəhətiniz hansıdır?

İlk baxışdan şablon sual kimi görünsə də cavab verərkən müsahibə alanı “hərifləməyə” çalışmayın. Onlar sizin özünüz barədə nə fikirdə olduğunuzu və dürüst olub olmadığınızı bilmək istəyirlər. Hansısa bir sahədə çətinlik çəkdiyinizi, lakin onun üzərində işlədiyinizi deyin. Belə deyə bilərsiniz: “Auditoriya qarşısında çıxış etmək sahəsində heç vaxt güclü olmamışam, amma publikaya müraciət etdiyim zaman daha rahat ola bilmək üçün bu yaxınlarda işdəki iclaslarda moderator kimi çıxış etməyi öz üzərimə götürmüşəm.”

8. İşdə üzləşdiyiniz çətinlik və onun öhdəsindən necə gəldiyiniz barədə danışın.

Bu sualla müsahibə götürən sizin konflikt hadisəsinə necə cavab verəcəyinizi bilmək istəyir. İş müsahibəsi vaxtı xoş görünə bilərsiniz bəs işə götürülsəniz və sonra etika və uyğunluq şöbəsindən bir nəfər sərt ittihamlarla sizin üzərinizə gəlsə nə edəcəksiniz? Siz konflikt vəziyyətindən necə peşəkarlıqla və konstruktiv şəkildə çıxdığınız və həll yoluna və ya ortaq məxrəcə gəldiyiniz barədə danışmalısınız.

9. Arzuladığınız iş hansıdır?

Belə sual verməklə işəgötürən bu işin sizin gələcək karyera planlarınız ilə həqiqətən də üst-üstə düşüb düşmədiyini aşkar etmək istəyir. Odur ki, hədəfləriniz və ambisiyalarınız barədə və bu işin sizi o hədəflərə necə aparacağı barədə danışmanız daha yaxşı olar.

10. Bu işdən gözləntiləriniz nələrdir?

Bu suala yaxşı cavab vermək üçün siz bu işin elanda göstərilən xüsusiyyətləri barədə danışmalısınız. Cavabınızda konkret olun.

11. Necə iş mühitində işləməyə üstünlük verirsiniz?

İdeal cavab yenə də iş elnanında göstərilən cəhətlərə əsaslandırılmalıdır. Burada da cavabınız konkret olmalıdır.

12. İş təcrübənizdəki boşluğun (əgər olubsa) səbəbi nədir?

Əgər iş təcrübəsi tarixinizdə boşluq olubsa səmimi olun, cavabınızı birbaşa edin və işləmək istədiyiniz təşkilata hansı töhfələri verəcəyiniz barədə danışın. Belə deyə bilərsiniz: “Mən arada karyerama fasilə vermək qərarına gəldim, lakin bu hazırda mən şirkətinizə filan, filan sahələrdə töhfə verməyə hazıram. Çalışın verəcəyiniz fayda iş elanındakı gözləntilərə uyğun olsun.

13. Məvaciblə bağlı hansı tələbləriniz var?

Əgər bu sualı verirlərsə deməli şirkət sizinlə maraqlanır. Bu suala cavab verməkdən öncə siz iş elanı saytlarına baxıb, tanışlarınızla əlaqə saxlayıb təqribi maaşlar barədə xəbərdar olmalısınız. Məsləhətimiz budur ki, təcrübəniz, təhsiliniz və bacarıqlarınıza əsaslanaraq iş bazarında bu işə uyğun olan ən yüksək maaşı qeyd edəsiniz. Lakin elə etməlisiniz ki, işəgötürən danışıqlara açıq olduğunuzu bilsin. Əsas məqsəd bacarıqlarınızın dəyərli olduğunu bildiyinizi, amma işi çox istədiyiniz və danışıqlara açıq qapı saxladığınız göstərməkdir.

14. İşdən sonra nə etməyi sevirsiniz?

Burada müsahib sizin şirkətin mədəniyyətinə uyğun gəldiyini görmək və eyni zamanda şəxsi cəhətlrinizi açıb göstərməyinizi istəyir. Çalışın cavabınız yarı-peşəkar olsun. Məs: dostlarla futzal oynadıqdan sonra çay süfrəsi ətrafında söhbətləşməyi xoşladığınızı deyə bilərsiniz.

15. Bizə sualınız var?

Siz yəqin artıq bilirsiniz ki, müsahibə işəgötürən haqda birinci əldən məlumat almaq üçün əla müstəvidir. Lakin, “bu iş hansı imkanları verir” və ya “şöbənin əsas işləri nələrdir” kimi şablon suallar verməkdənsə müsahibə götürənin özünə aid olan suallar verin. Məsələn, belə deyin: “bu işin ən çox sevdiyiniz hissəsi nədir? Ya da, “sizin yeni məhsullar/proqramlar barədə və ya inkişaf planlarınız barədə nə deyə bilərsiniz?

İş həyatına yeni addım atan məzunlar üçün faydalı iş vərdişləri.

Əminik ki, iş həyatına ilk addımlarını atarkən öz bilik və bacarıqlarınızı nümayiş etdirmək üçün səbirsizlənirsiz. Lakin, bəzi vərdişlər var ki, onlara yiyələnsəniz, iş mühitində öz effektivliyini artıra bilərsiniz. İşinizdə daim effektiv olmanız isə sizin uğurlu karyera qura bilmə ehtimalınızı artırır.

Bu beş vərdiş aşağıdakılardır:

1. Tapşırıqları yerinə yetirməkdə könüllü iştirak edin

Öyrənməyə can atdığınızı və işdən qorxmadığınızı sübut etməyin ən yaxşı yollarından biri tapşırıqları yerinə yetimək üçün könüllü olmaqdır. Xüsusi ilə də, heç kimin yerinə yetirmək istəmədiyi tapşırıqları.

Lakin bunu etməmişdən əvvəl, öz bilik və bacarıqlarınızı qiymətləndirin, tapşırığı yerinə yetirə bilib bilməyəcəyinizdən əmin olun. Əgər onu sona kimi və mükəmməl şəkildə edə biləcəyinizdən əminsinizsə, onda irəli.

Bir şeyi də yadda saxlayın. Az söz verib, çox etməyə çalışın. Sizə verilən dəyərli imkanı korlamaycağından əmin olun. Əgər tapşırığı yerinə yetirməyə başladınızsa, onu sona kimi aparın. Bu zaman, siz əlavə işlər görmək üçün kifayət qədər cəsarətli və tapşırıqları sonuna qədər yerinə yetirən bir işçi kimi tanınacaqsınız. Bu, mənimsəməli olduğunuz ilk vərdişdir.

2. İnsanlarla xoş rəftar edin

Əminəm ki, siz bunu kifayət qədər tez-tez eşidirsiniz. İnsanlarla onların peşə və vəzifələrindən asılı olmayaraq xoş rəftar edin. Bir az fəlsəfi səslənsə də, bil ki, siz insanlara xoş rəftar etdiyiniz zaman, onlar sizə kömək etmək üçün əllərindən gələni edəcəklər. Yeni təşkilatda işə başladığınız zaman isə, sizə nə kömək lazım olacağını əvvəlcədən bilməniz mümkün deyil. Əməkdaşlar isə xoş və istedadlı insanlarla işləməyi sevirlər. Bu vərdişə yiyələnsəniz, insanların sizinlə işləmək iştəmə ehtimalını artıracaqsanız.

İnsanlarla xoş rəftar etmək sadəcə olaraq nəzakət tələb edir. Bu vərdişi mənimsəmək üçün sizə xüsusi bacarıq lazım deyil. Səhər-səhər gülümsəyib, insanlara “sabahınız xeyir” demək yaxşı başlanğıc ola bilər. İndiki vaxtda stressli mühitdə çalışan insanlar özlərindən çıxanda, adətən sterssi bəhanə edirlər. Buna ehtiyac varmı? Xoş rəftarın qarşılğı da adətən xoş rəftar olur. Əslində, bu sizə stressin səvviyəsini aşağı salmağa kömək edə bilər.

3. İşlərinizi prioritetləşdirin

Biz hər zaman işə ürəyimizə daha yaxın olan tapşırıqlardan başlayırıq. Lakin, bu, hər zaman bizim siyahımızda olan ən təcili və vacib tapşırıqlar olmaya bilər. Əgər siz daha vacib və təcili tapşırıqları qoyub, sizin üçün daha maraqlı olandan başlasanız, uğur qazanmaq şansını aşağı salacaqsanız.

Görməli olduğunuz işlərin siyahısını şirkət üçün strateji vaciblik əsasında tərtib edin. Korporativ məqsədlərə nail olmaq üçün, tapşırıqların yerinə yetirilməsində öz rolunuzu müəyyənləşdirin. İşlərinizi prioritetləşdirdiyiniz zaman, siz daha məhsuldar olursunuz və karyeranızda uğur qazanmaq şansınız daha da artır.

4. Pozitiv olun

İş dünyasına yeni daxil olan bir insan kimi özünüzü asanlıqla narahat hiss edə bilərsəniz. Siz hələ iş sisteminə öyrəşməmisiniz. Siz, məktəb və universitetdəkindən fərqli davranan yeni insanlarla işləməli olacaqsınız. Buna öyrəşmək o qədər də asan deyil. Hər bir ofisin öz siyasəti var və siz ona uyğunlaşmalısınız.

Bunlara fikir vermədən, çətinliklər qarşısında müsbət olun. Müsbət olduğunuz zaman, siz fikrinizi öz məqsədləriniz ətrafında cəmləşdirə bilirsiniz. Siz daha yaxşı qərarlar verirsiniz və nəticədə daha məhsuldar olursunuz.

5. Problemi tapın, amma həllini də təklif edin

Beş səmərəli iş vərdişləri siyahısında mənimsəməli olduğun sonuncu vərdiş, müdir və ya rəhbərik qarşısında hər hansı bir problemi işıqlandırdığın zaman, onun həllərini də təklif etməyindir. Yadda saxlayın ki, siz hər hansı bir problemi qabardıb, onun həllini təklif etməyəndə, bu şikayət kimi qəbul olunur.

Belə görünməmək üçün, həll yolları təklif edin. Bunu etməklə, siz həmçinin müdirinizə göstərirsiniz ki, ona müraciət etməmişdən əvvəl, siz yaranan  problem haqqında fikirləşmisiniz. Təklif etdiyiniz həllər arasında daha məsləhətli olanı fikrinizdə tutun.

Bu beş səmərəli iş vərdişlərini bizim şirkətdə yeni işə başlyan məzunlara hər zaman aşılamağa çalışırıq. İlk baxışdan onlar sizə adi görünə bilər, lakin bəzən real iş mühitində insanlar bu sadə vərdişləri unudurlar və onları tətbiq etmirlər. Bu vərdişləri mənimsəyib, daimi olaraq tətbiq edin və karyeranızda  uğur qazanma şansınızı artır.

Ən çox marağa səbəb olan suallardan biri budur: “onlayn (avtomatik) hazırlanan CV-lər doğurdan da işə yarayır?”

Bir şey dəqiqdir ki, iş axtarışı vaxtı CV həyati əhəmiyyətlidir. Əgər düzgün tərtib olunubsa, tez bir zamanda iş müsahibəsinə dəvət ala bilərsiniz. Əgər yanlış hazırlanıbsa, onda imtina məktubu almağa hazır olun.

İnternetdə bir xeyli CV hazırlayan və pulsuz rezüme nümunələri var ki, bunlardan bəziləri doğurdan da qəşəng görünür. Halbuki, siz yalnız avtomatik CV yaradan platformanın təklif etdiyi format və sözlərdən istifadə etsəniz CV-nizin bir mühüm çatışmazlığı olacaq – orqaniklik.

Orqanik yəni CV-nizdə ümumi deyil, sizi rəqiblərinizdən irəlidə göstərən düzgün bacarıqlar göstərilib. Orqanik həmçinin o deməkdir ki, sizin CV-nizdə işəgötürən menecerin onların biznes ehtiyaclarını qarşılayacaq kəmiyyət və keyfiyyət baxımından ölçüləbilən göstəricilər vardır.

CV-nizin xülasə hissəsi da olduqca vacibdir. O hissə bir hekayə şəklində olmalıdır. Sizin orqanik, həqiqi hekayəniz.

Şirkətlər həmişə elə adamlar axtarır ki, onların iş icralarını qaldırmağa kömək etsin. Onlar CV-yə çox ciddi yanaşırlar. Odur ki, siz CV-nizdə öncəki təcrübələrinizdə əldə etdiyiniz nailiyyətlərin biznesə nə qədər dəyər qatdığını bir neçə səmimi, qeyri-klişe cümlə ilə göstərməlisiniz.

Sonuncu, amma heç də əvvəlkilərdən az əhəmiyyətli olmayan bir məsələ: heç bir CV hazırlayan sizə demir ki, hansı CV formatı sizin üçün daha uyğundur. Belə ki, sizin rezüme düzgün formatda olmalıdır.

Bir çox işəgötürənlər xronoloji formata (xülasə-təcrübə-təhsil-rəylər) üstünlük versələr də əgər siz təzə məzunsunuzsa, iş təcrübəniz azdırsa və ya təcrübənizdə böyük boşluqlar olubsa siz ən yaxşı nəticəni funksional formatla (hədəflər-nailiyyətlər-bacarıqlar-təcrübə-təhsil-rəylər) əldə edə bilərsiniz.

Bir sözlə, CV-nizi “satmaq” istəyirsinizsə təkcə onlayn CV hazırlayan platformalara güvənməyin.